Συχνές Ερωτήσεις

Ο χρόνος ένταξης ενός παιδιού σε θεραπευτικό πρόγραμμα ποικίλει ανάλογα με τη διάγνωση και τις δυσκολίες που υπάρχουν. Το κομμάτι της διάγνωσης ένας γονιός δε μπορεί να το απαντήσει. Η κατάλληλη ηλικία ένταξης ενός παιδιού σε θεραπευτικό πρόγραμμα ορίζεται από τους ειδικούς και πάντα σε σχέση με τη διάγνωση και τη συνολική εικόνα του παιδιού.

Ευθύνη του γονιού είναι η αξιολόγηση του παιδιού του, να γίνει στο σωστό χρόνο. Αυτό που σίγουρα μπορεί να δει ένας γονιός είναι αν το παιδί του παρουσιάζει συμπεριφορές που τον προβληματίζουν και δεν είναι συμβατές με την ηλικία του. Μπορεί π.χ. να βλέπει ότι ο λόγος του παιδιού του υστερεί σε σχέση με τα παιδιά της ηλικίας του, ότι δεν πιάνει καλά το μολύβι του ή δε ζωγραφίζει καλά, ότι δεν απαντά όταν του μιλούν, ότι δε συγκεντρώνεται στις δραστηριότητες του, ότι δε μπορεί να κάτσει ήρεμο στο καρεκλάκι του, ότι κάνει ορθογραφικά λάθη στο σχολείο του ενώ είναι έξυπνο, ότι αντιδρά υπερβολικά σε όρια που τίθενται.

Ο γονιός που ανησυχεί είναι καλύτερο να επισκεφτεί άμεσα ένα θεραπευτικό κέντρο για να πάρει επιστημονικές απαντήσεις και ας μη χρειαστεί το παιδί του κάποιο θεραπευτικό πρόγραμμα. Αν όμως υπάρχει ανάγκη ένταξης σε κάποιο θεραπευτικό πρόγραμμα και η αξιολόγηση γίνει αργότερα θα έχει χαθεί πολύτιμος χρόνος.

• Όταν το παιδί δεν αντιδρά σε περιβαλλοντικούς ήχους σε ηλικία 6 μηνών ως 1 έτους.
• Όταν σε ηλικία 18-24 μηνών δεν κάνει χρήση λέξεων για να εκφράσει τις επιθυμίες του.
• Όταν σε ηλικία 2-3 ετών δεν δομεί προτάσεις και δεν κατανοεί απλές εντολές και γραμματικούς κανόνες.
• Όταν σε ηλικία 4-5 ετών δεν αρθρώνει σωστά τους ήχους.
• Όταν σε ηλικία 5-6 ετών δεν κάνει σωστή χρήση γραμματικών και συντακτικών κανόνων.
• Όταν η συμπεριφορά στο παιδί του είναι μη συμβατή με την ηλικία του.
• Όταν υπάρχουν ιδιαιτερότητες στη συμπεριφορά του και στον τρόπο επικοινωνίας του.

Με βάση τον Αμερικάνικο Σύλλογο Εργοθεραπευτών, ένα παιδί χρειάζεται Εργοθεραπεία όταν παρουσιάζει τρεις ή περισσότερες από τις παρακάτω δυσκολίες:

• Δυσκολεύεται να αυτοεξυπηρετηθεί.
• Δεν παίζει με παιχνίδια που αντιστοιχούν στην ηλικία του.
• Δυσκολεύεται να υπολογίσει καλά τη θέση του σώματός του στο χώρο (χτυπάει εύκολα).
• Σπάει συχνά τα παιχνίδια του.
• Δυσκολεύεται και δεν του αρέσει να χοροπηδά και να κάνει κούνια.
• Δυσκολεύεται να ζωγραφίσει μέσα σε πλαίσιο, να κάνει πάζλ, να κόψει με ψαλίδι στο νηπιαγωγείο.
• Είναι υπερκινητικό-δεν μπορεί να ησυχάσει.
• Είναι πολύ παθητικό, αρκετά ήσυχο και αποτραβηγμένο.
• Δεν έχει φίλους της ίδιας ηλικίας και προτιμά να παίζει με μικρότερα ή μεγαλύτερα παιδιά.
• Δεν του αρέσει το μπάνιο, το κόψιμο των νυχιών ή το κούρεμα των μαλλιών.
• Είναι πολύ ευαίσθητο σε οσμές, γεύσεις, θορύβους, ή αγγίγματα.
• Δεν μπορεί να συγκεντρωθεί ή συγκεντρώνεται υπερβολικά σε μια δραστηριότητα.
• Δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί περισσότερο από 5-10 λεπτά.
• Δυσκολεύεται να ακολουθήσει προφορικές οδηγίες.
• Δυσκολεύεται να αντιγράψει από τον πίνακα.
• Αντιστρέφει γράμματα και αριθμούς, δεν αφήνει διάστημα μεταξύ γραμμάτων και λέξεων.
• Δυσκολεύεται να διακρίνει ή να αναπαράγει γράμματα.
• Ο γραφικός του χαρακτήρας είναι άσχημος.
• Κουράζεται εύκολα κατά τη σχολική του εργασία.
• Έχει μειωμένη αυτοπεποίθηση.
• Δεν του αρέσει να το παίρνουν αγκαλιά.
• Αποφεύγει την παιδική χαρά.

Το τμήμα της ειδικής διαπαιδαγώγησης ασχολείται με μια σειρά συμπεριφορικών δυσκολιών των παιδιών. Εστιάζεται κυρίως στα πλαίσια της οριοθέτησης και της εκμάθησης κοινωνικών κανόνων. Μέσω της δυαδικής συνεργασίας θεραπευτή – παιδιού ή της συμμετοχής σε ομάδες παιδιών, μαθαίνει το παιδί τις υποχρεώσεις του, τα δικαιώματά του, την λειτουργική αντιμετώπιση προβλημάτων που προκύπτουν στην ομάδα. Αποκτά ανοχή στη ματαίωση, μαθαίνει να επιλύει τις διαφωνίες αποφεύγοντας τις συγκρούσεις, εκπαιδεύεται στους κοινωνικούς κανόνες και στην ακολουθία τους χωρίς εσωτερικές συγκρούσεις ή διαφωνίες με τους άλλους.

Επίσης, ο τομέας της ειδικής αγωγής ασχολείται με θέματα γνωστικά που αφορούν την καθημερινότητα, όπως θα μπορούσαμε να τα ονομάσουμε «πραγματολογικά ζητήματα». Μέσα από την ανάγνωση ή τη συμβολική παρουσίαση κοινωνικών ιστοριών το παιδί μαθαίνει ζητήματα όπως: χρήση χρημάτων, κανόνες οδικής κυκλοφορίας, πως συμπεριφέρομαι σε χώρους κοινωνικής εστίασης (super market, σινεμά, καφετέρια, παιδότοπος, πως ζητάω πληροφορίες, πως ζητάω βοήθεια, τι χρειάζεται να κάνω αν συμβεί κάτι έκτακτο (π.χ τραυματισμός, φωτιά), πως φροντίζω τον εαυτό μου. Τέλος, το παιδί ακολουθώντας πρόγραμμα ειδικής διαπαιδαγώγησης στην προσχολική ηλικία μπορεί να καλύψει κάποια γνωστικά ελλείμματα όπως αναγνώριση χρωμάτων, αριθμών, γραμμάτων, χωρικούς και χρονικούς προσδιορισμούς. Το κομμάτι της ειδικής διαπαιδαγώγησης αναλαμβάνουν οι ειδικότητες του ψυχολόγου, του εργοθεραπευτή και του ειδικού παιδαγωγού.

Το ειδικό μαθησιακό πρόγραμμα χρειάζεται:

• Ειδικό τρόπο διδασκαλίας (χρησιμοποιούνται ειδικοί μέθοδοι διδασκαλίας διαφορετικοί με τον τρόπο διδασκαλίας του σχολείου).
• Πλούσιο ασκησιακό υλικό για κάθε διδακτικό κομμάτι. (Η ποικιλία των ασκήσεων εξασφαλίζει και την εμπέδωση της γνώσης, αλλά και την ευχάριστη συμμετοχή του,καθώς κεντρίζει το ενδιαφέρον του)
• Μικρές ενότητες και συνεχείς επαναλήψεις. (Πρώτα εξασφαλίζουμε την κατάκτηση της γνώσης και μετά προχωρούμε στα επόμενα βήματα.)
• Οργάνωση μελέτης μαθημάτων (εδώ γίνεται παρέμβαση στην ύλη και οργάνωση και μελέτη των μαθημάτων της τάξης)
• Συμμετοχή όλων των αισθήσεων που βοηθά στην καλύτερη εμπέδωση της γνώσης.(Για παράδειγμα, για να κατακτήσει το παιδί τον φθόγγο "φ", δε χρειάζεται μόνο να τον γράψει, αλλά και να τον ζωγραφίσει, να τον πει, να τον "ψηλαφίσει")

Το σημαντικότερο όμως όλων είναι η επαφή του παιδαγωγου με το παιδί.

Το παιδί χρειάζεται να αισθανθεί αποδοχή και ασφάλεια, για να μπορέσει να αποδώσει το μέγιστο των δυνατοτήτων του.Ένα παιδί που έχει βιώσει την αποτυχία στο σχολικό περιβάλλον, χρειάζεται να αισθάνεται χαρούμενο και ευχαριστημένο για καθετί που καταφέρνει.Κύριο μέλημα του παιδαγωγού είναι να νιώσει το παιδί πως δεν κρίνεται, δε βαθμολογείται, δεν είναι ακόμα ένα "μάθημα" που δε θα τα καταφέρει.

Ένας ειδικός παιδαγωγός εξετάζει τις ικανότητες του παιδιού σε ότι αφορά τις ικανότητες :

• Της μνήμης. Για παιδιά που μαθαίνουν το μάθημα και το ξεχνούν μετά από λίγο..
• του προσανατολισμού στο χώρο και το χρόνο. Για παράδειγμα ένα παιδί που δυσκολέυεται στις έννοιες του χώρου(πάνω-κάτω,μπρός-πίσω,δεξί-αριστερό) μπορεί να συγχέει γράμματα ή συμπλέγματα που μοίαζουν(π.χ. στ με τσ), αριθμούς που μοίαζουν ή σύμβολα αριθμητικά (x +).
• της ακουστικής και οπτικής διάκρισης. Ένα παιδί που συγχέει στον προφορικό λόγο το θ με το φ , είναι λογικό να γράφει και να διαβάζει φάλασσα αντι θάλασσα.
• της αντίληψης της διαδοχής και αλληλουχίας. Πιθανές δυσκολίες στον τομέα αυτό οδηγούν τα παιδιά να μεταθέτουν τα γράμματα στα συμπλέγματα των λέξεων . Για παράδειγμα γράφουν πμραβο αντί μπράβο (πμρ αντι μπρ)
• στο φωνολογικό επίπεδο της γλώσσας.Εδώ αξιολογείται η ικανότητα ενός παιδιού να μπορεί να αναλύσει με τη σωστή σειρά μία λέξη στους φθόγγους που την αποτελούν. Π.χ. β ρ ο χ η ( βροχή)και αντίστοιχα να τη συνθέσει. Χωρίς αυτήν την ικανότητα δεν μπορεί να διδαχθεί γραφή και ανάγνωση.



Εδώ εξετάζεται γενικά η ικανότητα του παιδιού να γράφει σωστά τις λέξεις. Χωρίς γενικά να υπάρχουν:



• Παραλείψεις γραμμάτων (π.χ. γεργός αντί γεωργος).
• Προσθέσεις γραμμάτων ( π.χ. βαργιά αντί βαριά).
• Αντικαταστάσεις γραμμάτων (π.χ. φολό αντί θολό).
• Τα σημεία στίξης, κεφαλαία, γράμματα. Τονισμός.
• Πιθανή δυσκολία στους τομείς αυτούς έχει άμεσες συνέπειες στους τομείς της γραφής, της ανάγνωσης και της αριθμητικής..

Ο άτυπος αυτισμός είναι μια διάγνωση, η οποία χρησιμοποιείται όταν η κοινωνική συμπεριφορά του παιδιού συνδέεται αρκετά με εκείνη του αυτισμού χωρίς να εκδηλώνονται επαναληπτικές ή εμμονικές συμπεριφορές και το παιδί μέσα από τα ποικίλα ενδιαφέροντα του να μπορεί να προσαρμόζεται εύκολα στις αλλαγές της καθημερινότητας.

Προϋπόθεση για να χρησιμοποιηθεί αυτή η διάγνωση είναι να τεκμηριώνεται η ύπαρξη σοβαρών επιπτώσεων στη λειτουργικότητα του παιδιού. Ο όρος πραγματολογική διαταραχή διαθέτει καλύτερα επίπεδα πρόγνωσης και θεραπεία παρόμοια με αυτή του αυτισμού. Σε σχέση με τον άτυπο αυτισμό τα «στοιχεία αυτισμού» είναι μια έκφραση που ακούγεται συχνότατα όταν οι ειδικοί συνομιλούν με γονείς, αλλά δεν αποτελεί κάποιον επίσημο επιστημονικό όρο.

Ως ένα βαθμό, η ανάγκη κατάκτησης της νίκης είναι απόλυτα φυσιολογική. Υπάρχουν όμως, κάποιες περιπτώσεις, στις οποίες το παιδί που χάνει εκνευρίζεται, αντιδρά βίαια και απότομα, ή στεναχωριέται σε υπερβολικό βαθμό. Αυτό μπορεί να οφείλεται στην προσωπικότητά του, στην αίσθηση ότι «απειλείται» η εικόνα του απέναντι στους γύρω του λόγω της χαμηλής του αυτοεκτίμησης και αυτοπεποίθησης ή στην τάση για τελειομανία. Είναι σημαντικό, να διδάσκουμε τα παιδιά για το πόσο αξίζει να προσπαθούμε ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα αλλά και να επιβραβεύουμε την προσπάθεια.

Το «έχω δοκιμάσει τα πάντα» αποτελεί σημαντική πληροφορία αφού δηλώνεται με τον πιο σαφή τρόπο ότι η θέση του γονιού δεν είναι ξεκάθαρη. Ο γονέας έχει να ζητήσει συνάντηση με ειδικό ψυχικής υγείας που σκοπό θα έχει να μπουν όροι ξεκάθαροι στην εκπαίδευση του παιδιού. Οι δυσκολίες που φαίνεται να υπάρχουν αφορούν θέματα εξουσίας, τήρηση ορίων και κανόνων με συνέπεια και σταθερότητα. Η στήριξη του γονέα απαραίτητη ώστε να μπορεί να απαντήσει με ξεκάθαρο συναίσθημα και να ορίσει με προσωπική απόφαση τους τομείς που θέλει να διαφοροποιήσει.

Η πρώτη επίσκεψη στο κέντρο μας είναι χωρίς οικονομική επιβάρυνση του γονέα. Εκεί γίνεται μία πρώτη εκτίμηση για τις ανάγκες του παιδιού και το πρόγραμμα που θα χρειαστεί. Το πρόγραμμα που τελικά καθορίζεται είναι μηνιαίο και σταθερό και οι γονείς εξοφλούν το συνολικό κόστος του προγράμματος στο τέλος κάθε μήνα. Στα θεραπευτικά προγράμματα υπάρχει κάλυψη και από τα ασφαλιστικά ταμεία. Για τον ΕΟΠΥΥ και τα άλλα ασφαλιστικά ταμεία δίνονται αναλυτικές πληροφορίες από τη γραμματεία του κέντρου στην πρώτη συνάντηση γνωριμίας για το τι ακριβώς χρειάζεται να κάνει ο γονέας ώστε να καλυφτεί οικονομικά από το ταμείο του. Ειδικά οι γονείς από το στρατό, την αεροπορία και το ναυτικό είναι σημαντικό να γνωρίζουν ότι το κέντρο μας διατηρεί σύμβαση με το ΥΠΕΘΑ με συνέπεια να αποφεύγονται οι χρονοβόρες διαδικασίες που απαιτούνται και το ΥΠΕΘΑ να εξοφλεί απευθείας το κέντρο χωρίς να εμπλέκεται ο γονέας.